Εκτός όμως από τις επίσημες οργανώσεις και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών -που διαθέτουν καταστατικό και συγκεκριμένη μορφή και μέλη- υπάρχει και μια σειρά από άτυπες κινήσεις που παρατηρούνται. Το ότι είναι άτυπες δεν τις εμποδίζει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στη δημόσια ζωή και να αναλαμβάνουν και αυτές ρόλους παρόμοιους με αυτούς που αναφέραμε.
Όταν μιλάμε για το ρεύμα του εθελοντισμού, εννοούμε δύο πράγματα: αφενός την τάση συμμετοχής στις ΜΚΟ και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (που ούτως ή άλλως γίνεται σε εθελοντική βάση), αφετέρου ένα συγκεκριμένο κίνημα που εμφανίζεται στη νεολαία κι έχει σαν σκοπό του να προάγει την συστηματική παροχή εθελοντικής εργασίας από νέους ή λιγότερο νέους σε ποικίλους τομείς της κοινωνικής ζωής όπου υπάρχει αναγκαιότητα για κάτι τέτοιο. Η διαφορά τους είναι ότι εκείνος που συμμετέχει σε μια ΜΚΟ εθελοντικά, το κάνει επειδή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη δράση της συγκεκριμένης οργάνωσης, ενώ εκείνος που ανήκει στο κίνημα του εθελοντισμού δηλώνει έτοιμος να προσφέρει μη αμειβόμενη εργασία σε οποιονδήποτε τομέα έχει ένα κοινωνικό περιεχόμενο και είναι βέβαιος ότι από την εργασία του προκύπτει μια κοινή ωφέλεια. Φυσικά, τα δυο αυτά φαινόμενα συνδέονται αφού είναι κοινή η επιθυμία κοινωνικής προσφοράς που τα χαρακτηρίζει. Επιπλέον οι ΜΚΟ πολύ συχνά είναι εκείνες που προσφέρουν ευκαιρίες για κοινωνικά ωφέλιμη εθελοντική εργασία.
Η προσφορά για εθελοντική εργασία αφορά κυρίως υπηρεσίες που παρέχονται σε ευπαθή άτομα και ομάδες. Συνήθως κατευθύνεται σε υπηρεσίες που από τη μια δεν ενδιαφέρουν την ιδιωτική πρωτοβουλία γιατί δεν εμφανίζουν περιθώρια κέρδους, ενώ από την άλλη το Κράτος δεν τις αναλαμβάνει γιατί εκτιμά ότι το κόστος που θα είχε αν το έκανε θα υπερέβαινε κατά πολύ την αναμενόμενη ωφέλεια. Δημιουργείται δηλαδή ένα κενό το οποίο η ιδεολογία του εθελοντισμού πιστεύει ότι αξίζει να το καλύψουν οι ίδιοι οι πολίτες, αναπτύσσοντας κατ’ αυτό τον τρόπο μια νέα μορφή κοινωνικής αλληλεγγύης. Επιπλέον, τα κινήματα των εθελοντών θεωρούν ότι αυτή η πρωτοβουλία τους μπορεί να δημιουργήσει έναν ευρύτερο κοινωνικό προβληματισμό πάνω στις αξίες και τα πρότυπα της σύγχρονης κοινωνίας τα οποία παραμένουν ατομιστικά.
Τα τελευταία χρόνια τα κράτη και οι διεθνείς οργανισμοί δίνουν μεγάλη σημασία στη δυναμική που μπορεί να έχει το ρεύμα του εθελοντισμού στη νεολαία και αναπτύσσουν πολιτικές που έχουν στόχο να το ενισχύσουν και να του προσφέρουν μια ασφαλή πλατφόρμα λειτουργίας. Πέρα από τα κίνητρα και τις διευκολύνσεις που παρέχονται σε όσους επιθυμούν να προσφέρουν τέτοιου είδους εργασία στην χώρα τους ή στο εξωτερικό, τις εκστρατείες προβολής και ευαισθητοποίησης, καταβάλλονται προσπάθειες να οργανωθούν περαιτέρω τα δίκτυα των εθελοντών και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των νέων με διάθεση για κοινωνική προσφορά στις δυνατότητές τους να προσφέρουν εργασία που να είναι πραγματικά ωφέλιμη και που δεν θα γίνεται αντικείμενο επιχειρηματικής εκμετάλλευσης.
Άτυπα δίκτυα πολιτών ωστόσο δημιουργούνται συνεχώς με αφορμή διάφορα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Τα ζητήματα αυτά μπορεί να απασχολούν περισσότερο ή λιγότερο την επικαιρότητα, μπορεί να είναι τοπικής, εθνικής ή παγκόσμιας εμβέλειας, έχουν ωστόσο τη δυνατότητα να κινητοποιούν πολίτες ανεξάρτητα από το είδος της κοινωνικής ή πολιτικής τους ένταξης, ανεξάρτητα από το αν αυτοί ανήκουν σε κάποιο κόμμα ή ΜΚΟ. Συνήθως λοιπόν, μιλάμε για θεματικά δίκτυα που δημιουργούνται με κάποια αφορμή, συχνά χρησιμοποιούν τα νέα τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας όπως το διαδίκτυο, και καταλήγουν να δημιουργήσουν έναν δημόσιο χώρο διαλόγου.
Επίσης, τα δίκτυα αυτά μπορούν να αναπτύξουν μια εκστρατεία ενημέρωσης για ένα θέμα ή και να ξεκινήσουν μια πολιτική εκστρατεία πίεσης προς τους φορείς που είναι αρμόδιοι για το ζήτημα δημόσιας πολιτικής που τα ενδιαφέρει. Όλα αυτά τα φαινόμενα έχουν πληθύνει τα τελευταία χρόνια, μεταξύ άλλων και λόγω της απώλειας μέρους της ισχύος των πολιτικών κομμάτων, αλλά και γιατί ούτως ή άλλως τα πολιτικά κόμματα, παραδοσιακά, δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για ορισμένες θεματικές κι έτσι δημιουργείται ένα κενό. Υπό αυτή την έννοια τα δίκτυα πολιτών θεωρείται ότι δεν καταργούν τα κόμματα αλλά συμπληρώνουν τη θεματολογία της πολιτικής.
Τα δίκτυα πολιτών δημιουργούνται με σκοπό να ασκήσουν πίεση προς την πολιτική για ένα συγκεκριμένο ζήτημα, θα πρέπει ωστόσο να τα διαχωρίσουμε από τις ομάδες συμφερόντων για τις οποίες μιλήσαμε σε άλλο σημείο και οι οποίες επίσης πιέζουν την πολιτική εξουσία για την ικανοποίηση κάποιων ειδικών τους αιτημάτων και απαιτήσεων. Τα δίκτυα πολιτών επικαλούνται ένα γενικό συμφέρον για τη δράση τους κι επιδιώκουν την προάσπισή του, εμποδίζοντας έτσι την πολιτική να υποκύψει στα περιορισμένα συμφέροντα κάποιων ισχυρών ομάδων πίεσης. Από αυτή την άποψη, αναγνωρίζεται από πολλούς ότι τα δίκτυα των πολιτών έχουν έναν ευεργετικό ρόλο για τη δημοκρατία και τη διαφάνεια και για το λόγο αυτό τα κράτη και οι διεθνείς οργανισμοί προσπαθούν, και σε αυτό το σημείο, να οργανώσουν κάποιες πλατφόρμες επικοινωνίας που θα ενισχύουν και θα ενθαρρύνουν την εμφάνιση και την ανάπτυξη τέτοιων δικτύων πολιτών. Αν και τα δίκτυα αυτά αναπτύσσονται άτυπα, και ως εκ τούτου δεν είναι εύκολο να γίνουν συνομιλητές των επίσημων φορέων, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ακριβώς η τάση η πολιτική εξουσία να αναγνωρίζει ευκολότερα σε σύγκριση με το παρελθόν τέτοιες κινήσεις πολιτών και να συνδιαλέγεται μαζί τους, αυτό έχει ως συνέπεια πολλά δίκτυα να αποκτούν μονιμότερα χαρακτηριστικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου